Ontwikkeling naar een Lerende Organisatie: Het Belang voor Schoolambities

11-1-2024

De kwaliteit van scholen wordt bepaald door verschillende factoren, waaronder leiderschap, medewerkerskwaliteit, en continue verbetering (De Waal, 2016). Hoewel het onderwijs in Nederland over het algemeen positief wordt beoordeeld, zijn er nog steeds uitdagingen, zoals problemen met de aansluiting op de arbeidsmarkt en variaties in onderwijskwaliteit tussen scholen (Naaijkens & Bootsma, 2022; Onderwijsinspectie, 2022, 2023). Een gebrek aan goed leiderschap op scholen kan leiden tot een verminderde kwaliteit van het onderwijs (Onderwijsinspectie, 2022).

Organisaties worden geconfronteerd met diverse uitdagingen, zoals concurrentie en veranderingen in de economie (Kapoor & Solomon, 2011). Lerende organisaties, die gericht zijn op voortdurende verbetering en aanpassing aan veranderende omstandigheden, zijn beter in staat om deze uitdagingen het hoofd te bieden (Senge, 2006). Het concept van lerende organisaties omvat ook het idee van gedeeld leiderschap en het benutten van de individuele potentie van medewerkers (Laloux, 2016).

Een PLG (= Professionele Leer Gemeenschap) is een vorm van een lerende organisatie die zich richt op het leren en verbeteren van individuen en teams (Vescio et al., 2008). Het ontwikkelen van een PLG vereist aandacht voor verschillende dimensies, waaronder visie, focus, structuur, cultuur en werkwijze (Bergsen et al., 2021). Deze dimensies zijn nauw verbonden met de leerdisciplines zoals beschreven door Senge (2006).

Om een PLG te ontwikkelen, zijn verschillende randvoorwaarden nodig, zoals tijd, middelen, en leiderschap (Bergsen et al., 2021). Een gebrek aan ondersteuning van leiderschap en weerstand tegen verandering vormen echter bedreigingen voor dit proces (Bergsen et al., 2021). Desondanks biedt de ontwikkeling naar een PLG kansen, zoals een gedeelde visie en lagere werkdruk (Bergsen et al., 2021).

Het ontwikkelen van een school tot een PLG vereist een gedeelde visie en onderwijskundig leiderschap als kritische succesfactoren. Het versterken van deze aspecten vormt daarom het startpunt voor de ontwikkeling van een school tot een PLG.

 

Referenties

Bergsen, S., Meester, E., & Freriks, M. (2021). Hoe ervaart een schoolleider de ontwikkeling naar een PLG? De vijf dimensies van een professionele leergemeenschap. BSM, 2021(1), 20–23.

De Waal, A. (2016). Hoe bouw je een high performance organisatie?: vijf universele factoren van excellent presteren. van Duuren Management.

Kapoor, S., & Solomon, M. (2011). Understanding factors that affect employee retention and turnover: A multivariate analysis of the employee exit survey. Human Resource Management, 50(2), 227-246.

Laloux, F. (2016). Reinventing Organizations. Lannoo Campus.

Naaijkens, E., & Bootsma, M. (2022). En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven? Een kwaliteitsaanpak voor scholen. Pica.

Onderwijsinspectie. (2022). De staat van het onderwijs 2022. Geraadpleegd op 30 november 2022, van [link]

Onderwijsinspectie. (2023). Lerarentekort. Geraadpleegd op 2 april 2023, van [link]

Senge, P. M. (2006). The fifth discipline: The art and practice of the learning organization. Currency.

Vescio, V., Ross, D., & Adams, A. (2008). A review of research on the impact of professional learning communities on teaching practice and student learning. Teaching and Teacher Education, 24(1), 80-91. doi: 10.1016/j.tate.2007.01.004